In de zomer van 1995 was de Adelaarhof in Utrecht nog een heel kaal plein met twee grasveldjes, een hele grote bramenstruik en een hoop tegels. Mensen hadden er niets te zoeken en de gemeente vergat er regelmatig te maaien en of te onderhouden. Verder werd er veel gevoetbald. Daar is op zich niets tegen maar er ging regelmatig een bal door een ruit of over de schutting. s’ Nachts was er een groep criminele jongeren actief die het plein gebruikte om elkaar te ontmoeten en waarschijnlijk hun waar te verhandelen. We vonden van alles: Cd hoesjes, actetassen en kluisjes enz…. Op een bewuste zondag avond hebben we met een paar omwonende en een fles wijn ons op het plein gevestigd en al gauw ging het gesprek over “dat het zo niet langer kon”. Plannen ontstonden al snel en we besloten gemeente, opbouwwerk, politie te betrekken. Toen we onze gedachte met deze mensen gedeeld hadden werd besloten een tuin aan te leggen. Zodat we met zijn allen meer gebruik van deze ruimte zouden gaan maken. In het plan werd opgenomen dat we ondersteund zouden worden door Rob van der Steen een hovenier die natuur en bewoners participatie hoog in het vaandel had staan. Omdat we niet helemaal het wiel opnieuw wilde uitvinden hebben we contact gezocht bij andere projecten in de Stad zoals de Bikkershof waar op dat moment Peter Peels de voortrekker was. Wijkmilleupunt die in het Grifpark gevestigd was. De rotondetuin die onderhouden werd door een buurtbewoonster en het Ecologisch woonproject “Het Groene Dak” in Voordorp waar Rob ook bij betrokken was en ons uitnodigde voor een rondleiding. Ik kwam achter dingen waar ik helemaal geen weet had. De Dienst Stadsbeheer had in die tijd een plek waar prachtige houtstronken, wilgentenen en ander materiaal werd opgeslagen, wat we konden gebruiken om het plein om te toveren naar een tuin voor en door bewoners. Rob leerde ons dat je niet voor alles naar het tuincentrum hoefde maar dat je met een beetje inventiviteit hele mooie dingen kan maken.
Het ging heel goed met de tuin, wel moesten we mensen overtuigen dat je geen uitgebreide kennis nodig had om mee te doen aan het onderhouden en de activiteiten in de tuin. Door meer aanwezigheid van omwonende gingen kinderen weer spelen(in een veilige omgeving) en leerde we van alles over natuurvriendelijkheid, duurzaamheid en participatie(ook al noemde we dat toen nog niet zo). We kwamen in contact met de Marokkaanse mensen in de buurt omdat deze veel meer bleken te weten over kruiden in de kruidentuin die we aangelegd hadden. Na nog wat kleine akkefietjes verdwenen de criminele jongeren en het plein (inmiddels tuin) was weer van ons.
Nu bijna 25 jaar later woon ik alweer bijna 10 jaar in Vaassen en tot voor ander half jaar terug dacht ik over “participatie” niet veel meer na. Toen Koning Willem Alexander in 2013 op Prinsjesdag het over participatie had dacht ik “dit is toch niets nieuws” maar goed ik had dan al wel de volle lading gehad. Door omstandigheden kreeg mijn leven een totaal andere wending. Ik heb een paar jaar in Zuid Afrika gewoond waar ik ook nog wel eens heb gedacht, als ik hoorde over een project of de problemen rond de Apartheid “Wat nou als alle bewoners zich er meer van bewust zouden worden dat we met z’n alle verantwoordelijk zijn voor onze eigen leefomgeving en de regie in eigen handen zouden kunnen nemen” ook al kon ik het in die tijd nog niet zo benoemen.
In Jullie 2017 werd ik uitgenodigd voor een bijeenkomst in de Hezebrink in Emst daar kwamen sleutelfiguren(bewoners, gemeente ambtenaren en welzijnswerkers) uit de gemeente Epe bij elkaar om met MijnBuurtje.nl te praten over een nieuw op te richten platform van en door bewoners. Om te leren wat er onder elkaar speelt, meer betrokken te krijgen over wat er speelt in de wijken en buurten(eigenaarschap en eigen regie) en later ook door via de sociale kaart zichtbaar te maken hoe en welke organisaties actief waren in de gemeente Epe(netwerken)
Doordat ik me al een paar jaar bezig hield met Epe in Dialoog wist ik dat er veel vragen, onwetendheid en eenzaamheid leefde onder de bewoners en vele door de bomen het bos niet meer zagen. De zorg veranderd in grote stappen. Klimaatsverandering, isoleren en zonnepanelen, zijn het gesprek van de dag. De crisis was toen nog niet helemaal achter de rug en er werd veel gekeken naar andere manieren om te voorzien in de kosten. De maatschappij individualiseert maar daar hadden we in Epe niet zo’n last van, maar niet heus.
Nu anderhalf jaar later krijg ik een paar oude tijdschriften uit 2015 voor me neus. En daar kom ik dit artikel tegen in het tijdschrift “Oase” en met pijn in mijn hart denk ik terug aan die tijd waar we met een stel buurtbewoners zelf het heft in handen namen en zijn gaan strijden om dat kleine stukje groen in de Vogelenbuurt in Utrecht, we waren niet een uitzondering. Daar ligt de basis van de rede waarom ik gekozen heb om mee te doen aan BuurtMaken.nl. Niet omdat ik wil samen werken met de gemeente Epe, niet omdat ik precies weet hoe het allemaal moet. Maar omdat ik met heel mijn hart geloof, dat we met z’n allen samen er iets heel moois van kunnen maken, als we dat willen en beseffen en dat we daar met z’n allen samen verantwoordelijk voor zijn.
Hoe meer ik me verdiep in BuurtMaken.nl hoe meer ik mensen en organisaties tegen kom die al grote stappen gemaakt hebben in die richting. Ik denk aan MijnBuurtje.nl (ondersteuner van BuurtMaken.nl met meer dan 40 andere vergelijkbare platforms in het land), SpectrumElan, een organisatie van de provincie die ook actief is in onze gemeente. Afgelopen zomer heb ik een conferentie meegemaakt waar ik meer hoorde over Jan Rotmans en Anke Siegers veranderaars die zich de afgelopen jaren hebben verdiept in grote veranderingen die nodig zijn in onze samenleving. Niet alleen van bewoners maar ook bestuurders, welzijnswerk, de zorg en politieke partijen en orde handhavers kunnen niet achter blijven. Als we er niet samen voor gaan zullen we het niet voor elkaar krijgen.
Pas hoorde ik een verhaal over overlast van een hondenpoepveldje. Ga met iedereen aan tafel gemeente, welzijn, bewoners uit de wijk, wijkagenten, deel pamfletten uit, dat je wil praten met iedereen hierover (zonder winnaars en verliezers). Heb voorgesprekken met betrokken ga samen zoeken naar wat je er voor nodig hebt en zorg dat je met alle betrokken een nieuw plan van aanpak maak. Want je gaat me toch niet vertellen dat er geen oplossing is en dat die bewoner voor altijd overlast van hondenpoep zullen houden. In het boek “De nieuwe Route” schrijft Anke Siegers over samensturing met alle betrokken. Een boeiend boek met veel praktijk voorbeelden, tips en tricks over allerlei obstakels en valkuilen maar ook over successen en handreikingen.
Samen een bewoners project starten is niet makkelijk, meningen verschillen, kaders zijn veranderd en mensen zijn mondiger geworden. In de toekomst kunnen we niet op dezelfde manier blijven doorgaan met de zorg zoals we jaren hebben gedaan. De groep ouderen zal groter en groter worden. We zullen moeten gaan zoeken naar andere manieren. Ook over de afvalberg, verduurzaming, onderwijs, openbare orde en nog zoveel meer. Daar zouden bewoners in moeten kunnen denken en daardoor zoveel meer kunnen bereiken want er is zoveel kennis en talent onder de bewoners, het is eigenlijk verbazend dat daar geen gebruik van wordt gemaakt. Alles in behapbare kleine stappen en niet in een kant en klaar plan, vaak ontwikkelen plannen zich in een andere richting dan dat er ooit bedacht kon worden. Iedereen is er bij gebaat als iedereen in de straat, buurt, wijk, dorp of de hele gemeente tevreden en betrokken voelt.